zamiana liczb arabskich na rzymskie
zamiana liczby rzymskiej na arabską
Symbole liczb rzymskich
Do zapisu liczb rzymskich używa się 7 liter:
- I - oznacza 1
- V - oznacza 5
- X - oznacza 10
- L - oznacza 50
- C - oznacza 100
- D - oznacza 500
- M - oznacza 1000
Zasady tworzenia liczb
Aby zapisać lub odczytać liczbę rzymską należy pamiętać o kilku zasadach:
- poszczególne znaki
I, X, C, M
mogą występować obok siebie maksymalnie 3 razy, np.III
- z pośród znaków
V, L, D
nie możemy umieścić dwóch takich samych symboli, np.LL
jest błędnym zapisem - gdy znaki ustawione są w sposób malejący (mniejsza cyfra jest za cyfrą większą) to wartości znaków dodajemy,
np.VII = 5 + 1 + 1 = 7
,XVI = 10 + 5 + 1 = 16
-
jeśli znak po lewej stronie jest mniejszy od znaku po prawej stronie to od wartości większego znaku odejmujemy mniejszy,
np.IV = -1 + 5 = 4
,CM = -100 + 1000 = 900
-
znak
I
może stać tylko przedV, X
,
znakX
może stać tylko przedL, C
,
znakC
może stać tylko przedD, M
. - jednakowe znaki w rzędzie są zawsze dodawane
- liczby zestawiane są od tych oznaczających największe wartości do tych najmniejszych
- każdy rząd należy rozpisać jako osobną cyfrę (tzn. tysiące, setki, dziesiątki)
Przykłady
Poniżej kilka przykładów, które pokazują w jaki sposób należy oczytywać wartości liczb rzymskich
-
XX
=10 + 10 = 20
-
IXX
=IX
X
=9 + 10 = 19
-
CMXCIX
=CM
XC
IX
=900
+90
+9
=999
popularnym błędem jest zapisanie liczby 999 jakoIM
. Zasada nr 5 jednak mówi, że nie można tego w ten sposób zrobić; -
CXXIII
=C
XX
III
=100 + 20 + 3 = 123
-
MMXXI
=MM
XX
I
=2000 + 20 + 1 = 2021
Liczby powyżej 3999
Za pomocą podstawowych znaków maksymalnie można zapisać liczbę 3999, czyli MMMCMXCIX
.
Istnieje możliwość zapisania większych wartości i narzędzie do zamieniania liczb arabskich na rzymskie,
które znajduje się na górze strony, potrafi sobie poradzić z takimi liczbami.
Do zapisania większych wartości używany jest znak nadkreślenia (łac. vinculum) oznaczające pomnożenie razy 1000
Liczbę 4000 zapiszemy jako MV̅ = -1000 + 5*1000 = 4000
.